Bardziej proporcjonalna sankcja "darmowego kredytu" za błędy w umowach konsumenckich

Projekt ma na celu złagodzenie przepisów dotyczących tzw. sankcji kredytu darmowego. Proponuje się, aby ta dotkliwa konsekwencja dla kredytodawców była stosowana jedynie w przypadku istotnych naruszeń obowiązków informacyjnych, które faktycznie mogły wprowadzić konsumenta w błąd. Ma to urealniać odpowiedzialność instytucji finansowych i zapobiegać nadużywaniu tej sankcji przy drobnych uchybieniach.

Obecnie w przypadku naruszenia przepisów związanych z kredytem konsumenckim konsument ma prawo do zwrotu kredytu bez odsetek i kosztów, jeśli kredytodawca naruszy określone artykuły ustawy. Jeśli nie określił zasad i terminów spłaty, spłaca w równych ratach co miesiąc, od zawarcia umowy lub w terminie do pięciu lub dziesięciu lat, w zależności od kwoty kredytu. Koszty zabezpieczenia kredytu są ponoszone przez konsumenta. Uprawnienia te wygasają po roku od dnia zawarcia umowy, a ich realizacja jest ograniczona do konsumentów będących stronami umowy. W obowiązującym stanie prawnym sankcja przewiduje pozbawienie kredytodawcy całego wynagrodzenia, co jest uznawane za nadmiernie restrykcyjne i nieproporcjonalne. Występuje wiele wątpliwości interpretacyjnych, które skutkują sporami sądowymi i mogą wpływać na stabilność rynku kredytowego.

Obecne rozwiązanie w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim jest niezgodne z dyrektywami unijnymi, które nakładają obowiązek stosowania skutecznych, proporcjonalnych i odstraszających sankcji. Obecna sankcja, pozbawiająca kredytodawcę całości wynagrodzenia, jest nadmiernie restrykcyjna i niesprawiedliwa, co może hamować dostępność kredytów i powodować chaos interpretacyjny. Doświadczenia innych krajów UE pokazują, że sankcje bardziej proporcjonalne i ograniczone w zakresie wynagrodzenia są skuteczniejsze i sprzyjają stabilności rynku. Obecne przepisy wykorzystywane są przez firmy działające w celach zarobkowych, co pogłębia wyrównanie konkurencji i szkodzi kredytodawcom, a także zwiększa liczbę sporów prawnych. Zmiany mają na celu poprawę przejrzystości, wyważenie interesów i zapewnienie zgodności polskiego prawa z normami europejskimi, co wpłynie korzystnie na bezpieczeństwo prawa i ograniczy ryzyko prawne.

Obecne przepisy umożliwiają firmom korzystanie z nadmiernie restrykcyjnych sankcji, co prowadzi do sytuacji, gdy kredytodawcy zatrzymują całość wynagrodzenia, nawet za drobne naruszenia umowy. Przykład takiej praktyki to sytuacja, w której firma windykacyjna zatrzymuje niemal całe wynagrodzenie kredytodawcy na pokrycie rzekomych naruszeń, co ogranicza jego płynność i sprawia, że trudniej mu funkcjonować na rynku. Konsumenci mogą z kolei nie zdawać sobie sprawy z tego, że ich prawo do zwrotu kredytu bez odsetek jest ograniczone, co wpływa na ich zaufanie do sektora finansowego. Taka sytuacja prowadzi do sporów prawnych i obniża ogólną stabilność rynku. Firmy windykacyjne często korzystają z niejasnych interpretacji przepisów, co pogłębia chaos i utrudnia prawidłowe funkcjonowanie rynku kredytowego.

Proponowane zmiany w art. 45 ustawy o kredycie konsumenckim mają na celu wprowadzenie proporcjonalnych i skutecznych sankcji za naruszenie przepisów. Zmiana w zakresie ograniczenia sankcji z całkowitej utraty wynagrodzenia na jego ograniczenie wpłynie na większą sprawiedliwość i poprawi stabilność rynku kredytowego. Regulacja ta zredukuje ryzyko nadużyć, poprawi jasność i przewidywalność prawa, a także ograniczy liczbę sporów prawnych. W efekcie poprawi się ochrona konsumentów i prawa kredytodawców, a cały system będzie bardziej przyjazny dla uczestników rynku. Celem jest wspieranie rozwoju sektora finansowego w zgodzie z prawem unijnym i polityką konsumencką, zapewniając równowagę między ochroną interesów konsumentów a bezpieczeństwem prawnym instytucji finansowych.