- Ustawa
- Nauka
- 26.03.2025
Bez podatku od wynagrodzenia za udział w badaniach naukowych – do określonej kwoty
Źródło propozycji: sprawdzamy.com
Opis
Proponujemy wprowadzenie zwolnienia podatkowego z PIT dla wynagrodzeń otrzymywanych przez uczestników badań naukowych – do ustalonego limitu. Dzięki tej zmianie zachęcimy więcej osób do udziału w projektach badawczych, zwiększymy jakość i wiarygodność badań, a jednocześnie ograniczymy uciążliwe formalności podatkowe. To ważny krok w kierunku rozwoju polskiej nauki i innowacyjności
Jak jest teraz?
Przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych w obecnym brzmieniu nie zawierają wyłączenia z opodatkowania wynagrodzenia uzyskiwanego przez osoby fizyczne będące uczestnikami badań naukowych (osoby badane). Tym samym podmiot przeprowadzający badania naukowe jest obowiązany do gromadzenia szczegółowych danych na potrzeby rozliczeń podatkowych, również w przypadku badań, które wymagają anonimowości i dotyczą kwestii wrażliwych dla badanych.
Dlaczego trzeba to zmienić?
Z uwagi na konieczność gromadzenia danych osobowych niezbędnych do rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych, część osób badanych rezygnuje z udziału w badaniach bądź odpowiada w sposób niezgodny ze stanem faktycznym, co godzi w jakość, rzetelność i różnorodność badań oraz wstrzymuje postęp nauki. Niezbędnym jest uzyskanie stanu, w którym osoby badane będą mogły w pełni uzyskać anonimowość w badaniach.
Przykład
Podmiot prowadzi badania naukowe, w których uczestniczy kilkaset osób. Każdy uczestnik otrzymuje niewielkie wynagrodzenie za udział. Obecnie podmiot prowadzący badania musi zebrać dane osobowe wszystkich uczestników, aby odprowadzić podatek dochodowy i dochować wszelkich formalności wobec urzędu skarbowego. Generuje to duże obciążenie administracyjne i koszty, a także zniechęca potencjalnych uczestników ze względu na brak anonimowości. Dodatkowo, konieczność przetwarzania danych osobowych zwiększa ryzyko naruszenia przepisów o ochronie danych i utrudnia spełnienie obowiązku anonimizacji danych osobowych po przeprowadzeniu badań. W efekcie, badania naukowe stają się bardziej skomplikowane, kosztowne i trudniejsze do przeprowadzenia.
Jakie będą korzyści?
- Wzrost jakości i rzetelności badań naukowych.
- Wzrost publikowalności wyników badań naukowych.
- Wzrost rozpoznawalności polskich naukowców na arenie międzynarodowej.
- Ograniczenie pracochłonności procesu badawczego.
- Obniżenie kosztów badań naukowych.
- Zmniejszenie ryzyka naruszeń przepisów RODO.
- Zmniejszenie obciążenia administracyjnego podmiotu przeprowadzającego badania.
Podsumowanie
Proponowane zmiany w systemie podatkowym mają na celu usprawnienie badań naukowych poprzez zniesienie obciążeń podatkowych dla osób w nich uczestniczących. Rozważane są dwie opcje: całkowite zwolnienie z podatku dochodowego, co upraszcza wszelkie formalności, oraz zwolnienie do określonej kwoty, które chroni budżet Państwa przy jednoczesnym wsparciu uczestników badań. Oba rozwiązania mają na celu zwiększenie motywacji do udziału w badaniach, co przekłada się na lepszą jakość danych i rozwój nauki, przy jednoczesnym minimalizowaniu wpływu na finanse publiczne.
Akty prawne wymagające zmiany
- Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
Komentarze związków zawodowych
OPZZ uważa, że w systemie podatkowym należy przestrzegać zasady powszechności opodatkowania, która stanowi fundament równości wobec prawa oraz sprawiedliwości podatkowej. Każde wynagrodzenie powinno być co do zasady opodatkowane a wszyscy podatnicy powinni być traktowani w sposób jednakowy. Obciążenia podatkowe muszą być też sprawiedliwie rozłożone, biorąc pod uwagę zarówno potrzeby budżetowe, jak i cele społeczne. W kontekście proponowanego zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, wynagrodzeń wypłacanych uczestnikom badań naukowych, stanowiłoby to wyjątek od tej zasady. Dlatego zasadniczą obawą OPZZ jest możliwość traktowania wynagrodzeń wypłacanych uczestnikom badań w sposób niezgodny z intencjami samego badania. Wprowadzenie takiego zwolnienia mogłoby prowadzić do potencjalnych nadużyć, w tym wykorzystania wynagrodzeń wypłacanych pod szyldem „badań naukowych” w celu obejścia przepisów podatkowych. (N.Kusiak)
Postulujemy nie zmieniać przepisów. Proponowana zmiana tworzy perspektywy nadużyć. Konstytucyjny obowiązek ponoszenia ciężarów publicznych, jakim jest m.in. podatek dochodowy od osób fizycznych, naszym zdanie nie znajduje tutaj uzasadnienia do jego wyłączenia. Poza tym brak anonimowości dotyczy tylko relacji badany-badajacy, nie oznacza udostępniania danych osoby badanej publicznie. (A.Jagodzińska)