Cyfryzacja rejestru zabytków

"Ad 1. Rejestr zabytków w formie elektronicznej Wskazujemy na konieczność prowadzenia rejestru zabytków w formie elektronicznej, np. zbliżonej do systemu elektronicznych ksiąg wieczystych. Rejestr zabytków w formie elektronicznej umożliwiałby szybką weryfikację, a także powszechny dostęp. Obecnie, wojewódzcy konserwatorzy zabytków prowadzą rejestr w formie tabeli z Excela lub pliku z programu Word, co więcej, nie publikuje się tych informacji według jednego, zbliżonego wzoru. Porównując rejestr zabytków z poszczególnych województw, różnią się one w zakresie prezentowanych treści, a forma w jakich są przedstawione, nie sprzyja łatwemu dostępowi. Ad 2. Zsynchronizowanie elektronicznego systemu rejestru zabytków z dostępnymi bazami Aktualny brak połączenia rejestru zabytków z innymi bazami danych powoduje trudności w skutecznym zarządzaniu i ochronie zabytków. Rozproszone i nieskoordynowane informacje utrudniają precyzyjne określenie lokalizacji oraz ocenę stanu zabytków, co w efekcie prowadzi do opóźnień w podejmowaniu działań konserwatorskich. Brak zintegrowanego systemu wprowadza także komplikacje w zakresie planowania przestrzennego i inwestycyjnego, a także zwiększa ryzyko błędów administracyjnych. "

Obecnie rejestr zabytków jest prowadzony głównie w formie papierowej, często jako tabele w Excelu lub pliki Word, przez wojewódzkich konserwatorów zabytków. Nie ma jednego, spójnego wzoru, a informacje różnią się w zakresie prezentowanych treści i formy, co utrudnia dostęp i weryfikację. Brakuje również integracji z innymi bazami danych, takimi jak podkłady geodezyjne czy ewidencja gruntów i budynków.

Stan zabytków w Polsce pogarsza się, a skomplikowana ścieżka inwestowania w nie wynika m.in. z braku szybkiego dostępu do rzetelnych i aktualnych danych. Aktualne rozwiązania ewidencyjne są niewystarczające, narażone na błędy, utrudniają pracę konserwatorom, właścicielom zabytków i inwestorom. Brak zintegrowanej, elektronicznej bazy danych powoduje opóźnienia w podejmowaniu decyzji, ogranicza przejrzystość, zwiększa ryzyko błędów i obniża efektywność ochrony dziedzictwa kulturowego.

Obecnie, aby sprawdzić, czy kamienica jest zabytkiem, trzeba by: Złożyć wniosek do Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków i czekać na odpowiedź/wizytę. Informacje są przechowywane w formie papierowej lub w plikach Excel/Word, często niejednolicie. Brak jest automatycznej integracji danych o zabytkach z geodezją (EGIB), co utrudnia weryfikację granic. Nie ma jednego, ogólnodostępnego systemu online, by szybko sprawdzić status zabytku

Propozycja zmian ma na celu modernizację systemu ochrony zabytków w Polsce poprzez wprowadzenie cyfrowego i zintegrowanego rejestru. Jest to odpowiedź na obecne problemy związane z przestarzałymi metodami ewidencji, brakiem spójności danych oraz trudnościami w dostępie do informacji. Wdrożenie elektronicznego systemu, wzorowanego na dobrych praktykach europejskich, ma przynieść znaczące korzyści dla administracji, inwestorów, właścicieli zabytków oraz ogólnej efektywności ochrony dziedzictwa kulturowego.