• Ustawa
  • Szkolnictwo wyższe
  • 16.04.2025

Doktorat złożony? Nie wypadaj z systemu – zapewnijmy ciągłość statusu

Źródło propozycji: sprawdzamy.com

Opis

Po złożeniu rozprawy doktorskiej doktoranci tracą formalny status – nie są już studentami, ale nie są też jeszcze doktorami. W efekcie wypadają z systemu: tracą legitymację, stypendium, dostęp do biblioteki i projektów. Proponujemy utrzymać ich uprawnienia do czasu zakończenia procedury. To uczciwe, logiczne i nie kosztuje więcej – a pozwoli młodym naukowcom spokojnie dokończyć swoją ścieżkę.

Jak jest teraz?

Obecnie osoby, które złożyły rozprawę doktorską, tracą status doktoranta, ale nie mają jeszcze stopnia doktora, co stawia je poza wspólnotą akademicką. Powoduje to „lukę” formalnoprawną, utrudniającą ciągłość pracy naukowej i zawodowej. Problem wynika z rozdzielenia procesu kształcenia doktoranckiego od procedury nadania stopnia doktora. Szczególnie dotyka to cudzoziemców, którzy po zakończeniu kształcenia nie mogą legalnie pozostać w Polsce na czas postępowania awansowego.

Dlaczego trzeba to zmienić?

Proponowana zmiana ma wyeliminować lukę prawną, w której znajdują się absolwenci szkół doktorskich między zakończeniem kształcenia a uzyskaniem stopnia doktora. Obecne przepisy nie sprzyjają terminowemu składaniu rozpraw ani sprawnemu przechodzeniu do postępowania awansowego, a dodatkowo zniechęcają do kończenia kształcenia z powodu utraty prawa do stypendium. Zmiana ma zapewnić ciągłość praw doktoranta w okresie przejściowym, co uporządkuje system i poprawi warunki dla młodych naukowców.

Przykład

Brak możliwości korzystania z aparatury badawczej, informatycznej kandydata do stopnia doktora będącego absolwentem szkoły doktorskiej w celu przygotowania się do obrony, egzaminów doktorskich itp.

Jakie będą korzyści?

  • Wyeliminowanie „luki systemowej” – zapewnienie ciągłości uprawnień doktoranta między ukończeniem szkoły doktorskiej a uzyskaniem stopnia doktora – tak, by nikt nie pozostawał „poza systemem”.
  • Zachowanie prawa dostępu do infrastruktury badawczej, zachowanie ciągłości działań badawczych i projektowych – jasne uregulowanie statusu absolwenta szkoły doktorskiej umożliwi zachowanie prawa do korzystania z infrastruktury badawczej uczelni, pozwalając na prowadzenie badań i dydaktyki.
  • Motywacja do terminowego składania wniosku o wszczęcie postępowania i wyrównanie szans – wprowadzona zmiana zachęci doktorantów do terminowego złożenia wniosku o wszczęcie postępowania, jednocześnie chroniąc osoby, które wcześniej ukończyły rozprawy doktorskie i nie utracą prawa do stypendium doktoranckiego.
  • Ochrona sytuacji doktorantów-cudzoziemców – ustabilizowanie statusu prawnego absolwentów szkół doktorskich będących cudzoziemcami zapewni im możliwość pozostania w Polsce na czas postępowania awansowego, aby móc w nim w pełni uczestniczyć.

Komentarze związków zawodowych

N. Kusiak: Brak uwag

A. Jagodzińska: Zgoda

Podsumowanie

Obecnie osoby, które złożyły rozprawę doktorską, tracą prawa doktoranta, mimo że nie mają jeszcze stopnia doktora, co wyklucza je ze wspólnoty akademickiej i utrudnia kontynuację działalności naukowej. Taka „luka” może trwać wiele miesięcy i wpływa negatywnie na ciągłość badań oraz stabilność statusu młodego naukowca. Proponowana zmiana zakłada utrzymanie części uprawnień doktoranta przez 2 miesiące po zakończeniu kształcenia oraz na czas postępowania awansowego (do maksymalnie 12 miesięcy), jeśli zostanie ono wszczęte w tym okresie. Wymaga to dodania nowego przepisu do ustawy oraz zmian w definicji młodego naukowca i zasadach legitymacji doktoranta.

Załączniki