Jasne terminy poświadczeń – fundament zaufania w sektorze strategicznym

Propozycja zakłada skrócenie ustawowych terminów dotyczących wydawania poświadczeń bezpieczeństwa oraz wprowadzenie mechanizmu milczącego załatwienia sprawy po upływie określonego terminu. Celem jest przyspieszenie dostępu do informacji niejawnych i przeciwdziałanie przewlekłości postępowań.

Zgodnie z ustawą o ochronie informacji niejawnych, poświadczenia (zarówno osobowe, jak i przemysłowe) powinny być wydawane w terminie do 6 miesięcy od dnia wszczęcia postępowania. Jest to jednak termin instrukcyjny – niewiążący – co oznacza, że w praktyce bywa regularnie przekraczany przez służby odpowiedzialne za jego realizację. Wnioskodawcy nie mają skutecznych narzędzi, by przyspieszyć rozpatrzenie sprawy – ponaglenia z Kodeksu postępowania administracyjnego okazują się nieskuteczne, a brak rozstrzygnięcia blokuje możliwość podjęcia działalności wymagającej dostępu do informacji niejawnych. W efekcie: postępowania trwają często wiele miesięcy, brak poświadczenia uniemożliwia start w przetargach lub realizację kontraktów, firmy i osoby fizyczne nie mają żadnych gwarancji terminowości działania państwa.

Obecna konstrukcja przepisów nie zapewnia terminowego wydawania poświadczeń bezpieczeństwa, co prowadzi do paraliżu działalności w sektorze obronnym oraz opóźnień w realizacji projektów kluczowych dla bezpieczeństwa państwa. Wnioskodawcy – niezależnie od tego, czy są osobami fizycznymi, czy firmami – nie mają obecnie żadnej ochrony przed przewlekłością postępowań. Bezczynność jednej służby może skutecznie zablokować projekt, nawet jeśli nie ma wobec niego żadnych merytorycznych zastrzeżeń. Dodatkowo, procedury są nieprzejrzyste, brak jest jasnych konsekwencji dla organów, które przekraczają terminy. Sytuacja ta rodzi niepewność prawną i zniechęca firmy do angażowania się w projekty wymagające dostępu do informacji niejawnych. Wprowadzenie ustawowego limitu czasowego oraz mechanizmu milczącego załatwienia sprawy (domniemania pozytywnego rozstrzygnięcia) wzmocni przewidywalność, ograniczy bezczynność administracji i umożliwi skuteczniejsze funkcjonowanie firm w sektorze obronnym.

Firma zajmująca się produkcją podzespołów dla systemów rozpoznania złożyła wniosek o poświadczenie bezpieczeństwa przemysłowego. Postępowanie trwało ponad 10 miesięcy, mimo że dokumenty były kompletne. W tym czasie nie mogła realizować kontraktów ani wejść w konsorcja badawcze. Wprowadzenie limitu 30 dni i „milczącego załatwienia sprawy” umożliwiłoby jej normalne funkcjonowanie już po miesiącu.

Bez poświadczenia nie ma kontraktu, ale bez działania służb nie ma poświadczenia. Proponujemy jasny limit czasowy, uproszczenie procedur i możliwość milczącego załatwienia sprawy. To rozwiązanie sprawiedliwe, skuteczne i potrzebne.