Koniec z przewlekłymi kontrolami środowiskowymi. Jaśniejsze ramy czasowe dla firm

Propozycja ma na celu wprowadzenie maksymalnego terminu, w jakim Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska musi zakończyć kontrolę w przedsiębiorstwie. Projekt zakłada również, że niektóre kontrole, obecnie obligatoryjne przed wydaniem pozwolenia (np. na zbieranie odpadów), będą miały charakter fakultatywny, przeprowadzany tylko w razie uzasadnionego ryzyka. Celem jest zwiększanie przewidywalności i skracanie procesów inwestycyjnych bez uszczerbku dla nadzoru środowiskowego.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, w szczególności art. 41a ust. 1 ustawy o odpadach, przeprowadzenie kontroli przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (WIOŚ) jest obligatoryjne przy wydawaniu zezwoleń na zbieranie lub przetwarzanie odpadów. Jednakże brak ustawowo określonego czasu trwania kontroli skutkuje tym, że kontrola może trwać tygodniami, a nawet miesiącami, bez konkretnego terminu jej zakończenia. Nie istnieją przepisy określające maksymalny czas, co powoduje poważne opóźnienia w wydawaniu decyzji, wpływając negatywnie na terminy inwestycji i procedury administracyjne. Kontrole są przeprowadzane niezależnie od skali działalności czy poziomu ryzyka, co obciąża organy inspekcyjne i wydłuża cały proces. W obecnej sytuacji brak ram czasowych prowadzi do chaosu proceduralnego, zwiększa koszty i wpływa na bezpieczeństwo środowiska, gdyż opóźnienia mogą osłabiać skuteczność nadzoru. Ponadto, nadmierne zaangażowanie organów w rutynowe kontrole, bez uwzględnienia ryzyka, ogranicza ich możliwości skupienia się na najbardziej zagrożonych obszarach. W praktyce, przedsiębiorcy i mieszkańcy odczuwają skutki długiego oczekiwania na decyzje, co hamuje rozwój gospodarczy i uniemożliwia szybkie reagowanie na zagrożenia środowiskowe.

Brak ograniczenia czasowego na przeprowadzenie kontroli WIOŚ powoduje znaczne opóźnienia w procesach administracyjnych i inwestycyjnych, co obniża skuteczność nadzoru środowiskowego. Optymalizacja tego procesu przez wprowadzenie limitu czasowego (np. 30 dni) pozwoli na lepsze zarządzanie zasobami organów nadzorczych i zapewni sprawniejsze funkcjonowanie systemu ochrony środowiska. Przykłady z innych krajów, takich jak Niemcy czy Wielka Brytania, pokazują, że reglamentacja czasu kontroli poprawia zarówno efektywność, jak i wiarygodność nadzoru. Dane statystyczne wskazują, że obecnie kontrole trwają niekiedy nawet dwa razy dłużej od planowanego, co generuje koszty i frustrację przedsiębiorców. Wprowadzenie ram czasowych jest konieczne dla zapewnienia przejrzystości i sprawiedliwości proceduralnej, a także zwiększenia bezpieczeństwa środowiska poprzez lepszą kontrolę i nadzór.

Firma zajmująca się zbieraniem odpadów niebezpiecznych złożyła wniosek o zezwolenie, ale czekała kilka miesięcy na kontrolę WIOŚ, mimo iż jej infrastruktura spełniała wszystkie wymogi. Opóźnienie to powstrzymało rozpoczęcie działalności i wywołało frustrację u właściciela, który musiał ponosić wysokie koszty oczekiwania. Gdyby kontrola była ograniczona czasowo i fakultatywna, przedsiębiorca mógłby szybciej uzyskać decyzję i rozpocząć działalność, co pozytywnie wpłynęłoby na jego konkurencyjność i środowiskową wiarygodność.

Proponuje się wprowadzenie maksymalnego czasu trwania kontroli (np. 30 dni) oraz nadanie jej charakteru fakultatywnego – przeprowadzanej tylko w uzasadnionych przypadkach. Taka zmiana zwiększy efektywność nadzoru i pozwoli uniknąć niepotrzebnych opóźnień. Regulacje prawnicze powinny uwzględniać stopniowanie kontroli w zależności od ryzyka, co umożliwi organom elastyczne i skuteczne wykrywanie naruszeń. Wzmocnienie ram czasowych i warunków przeprowadzania kontroli przełoży się na lepszą koordynację działań, zmniejszenie kosztów i usprawnienie postępowań administracyjnych. Efekt netto tej zmiany to poprawa jakości nadzoru, lepsze wykorzystanie zasobów oraz szybsze decyzje dla przedsiębiorców i obywateli. Całkowita redukcja biurokracji i transparentniejsze procedury przyczynią się do wzrostu zaufania społecznego i ochrony środowiska.