Mniej biurokracji dla rolników dzięki prostszym wnioskom i cyfrowym urzędom

Propozycja zakłada przeprowadzenie kompleksowego audytu formularzy i procedur urzędowych obowiązujących w sektorze rolnictwa. Celem jest ich radykalne upraszczanie, odformalizowywanie oraz przenoszenie do świata cyfrowego. Działania te mają obejmować m.in. zmniejszanie liczby wymaganych dokumentów, automatyczne wypełnianie wniosków danymi z istniejących państwowych rejestrów oraz wprowadzanie interaktywnych formularzy online. Takie zmiany mają prowadzić do tworzenia bardziej przyjaznej i efektywnej administracji rolnej, oszczędzając czas i pieniądze rolników.

Agencje rolne, takie jak ARiMR, wymagają od rolników skomplikowanej dokumentacji, wieloetapowych procedur i uzyskiwania licznych zgód, co opóźnia realizację inwestycji. Uzyskanie pozwoleń na budowę chlewni czy kurnika może trwać od 6 do 12 miesięcy i kosztować od kilku do kilkunastu tysięcy złotych, co często zniechęca rolników. Zmiany w normach środowiskowych, takie jak obowiązek pozostawienia gruntów ugorowanych, są wprowadzane z dużym opóźnieniem, a niedostosowania do nowych regulacji powodują kary. Raportowanie ESG i konieczność wypełniania licznych formularzy to dodatkowe obciążenia, które mogą skutkować wysokimi karami i utratą konkurencyjności. Inwestycje w infrastrukturę rolniczą, takie jak budowa magazynów czy obiektów hodowlanych, są paraliżowane przez skomplikowane i kosztowne procedury administracyjne. W wielu krajach UE, takich jak Dania czy Holandia, systemy cyfrowe znacznie upraszczają składanie wniosków i mogą skrócić czas oczekiwania na decyzję do 2–3 miesięcy. Obecne przepisy i procedury generują wysokie koszty i czas oczekiwania, co ogranicza rozwój sektora rolniczego w Polsce.

Obecne procedury są zbyt skomplikowane i kosztowne, co prowadzi do dużych opóźnień, wyższych kosztów dla rolników i zmniejszenia liczby inwestycji. Średni czas oczekiwania na pozwolenie na budowę wynosi od 6 do 12 miesięcy, co blokuje rozwój gospodarstw i hamuje konkurencyjność sektora. Dla małych gospodarstw, które mają ograniczone zasoby, trudności formalne bywają nie do pokonania, a to skutkuje wykluczeniem z programów wsparcia i rozwoju. Porównanie z krajami UE pokazuje, że systemy cyfrowe w Danii, Holandii czy Estonii skracają czas i obniżają koszty administracyjne, zwiększając dostęp do funduszy i inwestycji. Niska efektywność i nadmierna biurokracja powstrzymują modernizację i innowacje, które są niezbędne w obliczu wyzwań klimatycznych i rynkowych. Wprowadzenie zmian zgodnie z unijnymi zaleceniami o proporcjonalności i efektywności może przyczynić się do zwiększenia inwestycji w rolnictwo o 20–30%. Ograniczenie formalności poprawi relacje między rolnikami a administracją, zwiększy zaufanie i wpłynie korzystnie na rozwój obszarów wiejskich.

Przykład z życia rolnika Piotra, który chciał wybudować małą chlewnię w swoim gospodarstwie, pokazuje skomplikowane procedury. Pan Piotr musiał złożyć wiele dokumentów, uzyskać pozwolenia z różnych urzędów i czekać na decyzję przez 9 miesięcy, co zwiększyło jego koszty i opóźniło inwestycję. Podczas oczekiwania na pozwolenie, cena materiałów budowlanych wzrosła, a na rynku pojawiły się nowe przepisy środowiskowe, które zmusiły go do wprowadzania dodatkowych zmian w planie. To spowodowało, że inwestycja stała się nieopłacalna, a plany rozwoju gospodarstwa zostały odłożone na nieokreślony czas. Taki proces jest przykładem, jak nadmierna biurokracja blokuje rozwój małych przedsiębiorstw i uniemożliwia im korzystanie z dostępnych funduszy wspierających modernizację.

Proponowane zmiany mają na celu pełną reformę systemu administracyjnego w obszarze rolnictwa poprzez uproszczenie formularzy i procedur, w tym ich cyfryzację. Kluczowym celem jest ograniczenie formalności do minimum, co skróci czas oczekiwania na decyzje i obniży koszty dla rolników. Uproszczone i nowoczesne rozwiązania będą sprzyjać zwiększeniu liczby inwestycji, rozwojowi infrastruktury i konkurencyjności sektora rolnego. Wdrożenie tych zmian wymaga wysokich nakładów początkowych na modernizację systemów IT i audyt formularzy, ale długoterminowe oszczędności i skuteczność działań będą znaczne. Podniesienie efektywności administracji i zwiększenie dostępności wsparcia wpłynie korzystnie na rozwój obszarów wiejskich i poprawi jego atrakcyjność dla inwestorów. Projekt wpisuje się w unijne zalecenia dotyczące proporcjonalności i efektywności, co zapewni zgodność z europejskimi standardami. Ostateczny efekt to przyspieszenie procesów inwestycyjnych, ograniczenie biurokracji i zwiększenie konkurencji na rynku rolnym w Polsce.