Obowiązkowa mediacja – szybsze i tańsze rozwiązanie sporów

Mniej kosztów, krótszy czas oczekiwania i odciążone sądy – to zalety obowiązkowej mediacji. W wielu przypadkach spory można rozwiązać szybciej i bez angażowania całej ścieżki sądowej, co oznacza oszczędność dla obywateli i przedsiębiorców. Proponujemy wprowadzenie obowiązkowej mediacji jako standardowego etapu przed procesem cywilnym lub po złożeniu pozwu. To sprawdzony sposób na skuteczne rozwiązywanie konfliktów (ponad 70% mediacji kończy się ugodą) i usprawnienie wymiaru sprawiedliwości!

Udowodniony bezdyskusyjnie potencjał mediacji – po 30 latach zachęt i ułatwień w polskim prawie – jest wciąż znikomo wykorzystany. To być może najbardziej prosta i efektywna droga dla polepszenia jednego z kluczowych warunków dla rozwoju gospodarczego, czyli sprawności wymiaru sprawiedliwości w sprawach z udziałem biznesu.

Należy wykorzystać doświadczenia zagraniczne i polskie do rodzajowo nowych regulacji, wiedząc już, że same możliwości, zachęty i ułatwienia nie działają (podobnie jak w innych krajach). Idąc za sprawdzonymi przykładami bardziej rozwiniętych gospodarek i systemów prawnych, należy więc uregulować standardowe stosowanie mediacji przez sądy w określonych sytuacjach (z zachowaniem, przynajmniej na razie, możliwości odmowy udziału dla stron).

Z praktyki mediatorów: w ciągu kilku posiedzeń mediacyjnych, w uzgodnionych przez strony terminach, można zakończyć polubownie nawet dziesiątki spraw sądowych o wielomilionowej wartości, które rozstrzygane byłyby przez wiele lat, z koniecznością wydatków na postępowania, biegłych, z zaangażowaniem pracowników i zarządów podmiotów, z koniecznością rezerw bilansowych, utrudnień skupienia się na core business, pogorszeniu sprawności organizacji itp. Jednocześnie w trakcie mediacji strony mogą nie tylko odbudować zaufanie, ale nauczyć się, czego unikać i jak efektywniej formalizować i organizować pracę w przyszłości, a nawet zidentyfikować nowe obszary kooperacji.

Komentarz OPZZ (N. Kusiak): OPZZ pozytywnie odnosi się do idei wprowadzenia obowiązkowej mediacji w sprawach pracowniczych, dostrzegając jej potencjalne korzyści, takie jak odciążenie sądów, przyspieszenie postępowań i promowanie kultury dialogu. Niemniej jednak, uważamy, że propozycja ta wymaga dalszej analizy i dopracowania w kilku kluczowych aspektach. Obecnie bowiem postępowania sądowe w sprawach pracowniczych trwają zbyt długo, co działa na niekorzyść pracowników. Mediacja może przyspieszyć rozwiązywanie sporów, jednak istnieje ryzyko, że w niektórych przypadkach tylko dodatkowo wydłuży cały proces. Konieczne jest zatem precyzyjne określenie warunków prowadzenia mediacji, tak aby nie stała się ona kolejną barierą dla pracownika dochodzącego swoich praw. Kluczowym elementem zapewniającym skuteczności mediacji są także kompetencje mediatorów. Docierają do nas sygnały, że w niektórych przypadkach brakuje im wiedzy prawniczej i umiejętności prowadzenia mediacji w sprawach pracowniczych, co może prowadzić do przedłużania postępowań. Dlatego OPZZ postuluje wprowadzenie wysokich standardów w tym zakresie. Kolejne wątpliwości OPZZ budzi kwestia, czy mediacja powinna obejmować wszystkie sprawy pracownicze. W niektórych przypadkach kompromis między stronami może być niemal niemożliwe, np. w sprawach dotyczących rozwiązania umowy o pracę w trybie dyscyplinarnym czy z winy pracownika. Dlatego warto rozważyć wyłączenie z obowiązkowej mediacji np. spraw o uznanie bezskuteczności wypowiedzenia stosunku pracy, przywrócenie do pracy, przywrócenie poprzednich warunków pracy lub płacy oraz związanych z nimi roszczeń odszkodowawczych. || Komentarz KAS (A. Jagodzińska): Zgoda

Standardowe wszczynanie mediacji jako systemowe działanie sądów w sprawach z udziałem biznesu i państwa.