Ograniczenie stosowania wyłączeń z Prawa zamówień publicznych

Zbyt częste stosowanie wyłączeń w zamówieniach publicznych sprawia, że wiele kontraktów trafia do tych samych, często dużych zagranicznych wykonawców, co ogranicza konkurencję i podnosi koszty. Proponowana zmiana pozwoli na większą przejrzystość i szerszy dostęp polskich firm do przetargów publicznych. Dzięki temu polscy przedsiębiorcy zyskają więcej możliwości rozwoju, a państwo i samorządy będą mogły korzystać z bardziej konkurencyjnych ofert.

Aktualnie mamy do czynienia z rozbudowanym katalogiem wyłączeń z reżimu ustawy Prawo zamówień publicznych, co skutkuje tym, że niejednokrotnie dochodzi do "nadmiarowych" wyłączeń, a tym samym lista wykonawców jest bardzo silnie zredukowana. Jest to konsekwencją aktualnego stanu prawnego, w którym to stanie prawnym mamy do czynienia z sytuacją, w której katalog wyłączeń jest bardzo rozbudowany.

Brak konkurencji w przetargach publicznych skutkuje brakiem pewności co do rynkowego charakteru ofertowanych cen. Faktyczny monopol jednego wykonawcy obniża efektywność systemu zamówień publicznych. Mała liczba ofert nie daje gwarancji efektywności systemu. Będzie to z korzyścią tak dla zamawiającego, do którego będzie spływać więcej ofert, jak i dla polskich przedsiębiorców, którzy będą mogli konkurować na tzw. level playing field z zagranicznymi przedsiębiorcami, którzy niejednokrotnie dysponują wyższym potencjałem finansowym (co ma szczególne znaczenie przy zamówieniach publicznych dotyczących projektów infrastrukturalnych). Konieczne jest przyjrzenie się – na zasadzie przesłanka za przesłanką – całemu katalogowi wyłączeń spod reżimu Prawa zamówień publicznych, który to katalog jest de lege lata bardzo szeroki i na pewno niektóre można zlikwidować.

System zamówień publicznych nie spełnia swojego podstawowego celu, jakim jest zapewnienie konkurencyjności. Problem nie ma już charakteru marginalnego, ma charakter systemowy.

Komentarz KAS (A. Jagodzińska): Procedura zamówień publicznych jest czasochłonna, długotrwała i kosztowna sama w sobie. Niekiedy zachodzi konieczność dokonywania zakupów w trybie pilnym lub z innych powodów wyłączenie procedury przetargowej przyspiesza oraz ułatwienie zakupu przez organ administracji publicznej. Zmiana przepisów poważnie utrudni działanie organom administracji publicznej. Proponujemy nie zmieniać przepisów. Dodać także należy że przedmiotowe wyłączenie stosowania przepisów ustawy prawo zamówień publicznych stanowi ułatwienie działania w określonych sytuacjach. Komisja zajmująca się deregulacją proponują zwiększenie regulacji prawnej w określonych sytuacjach które dzisiaj pozwalają na łatwiejsze i szybsze dokonywanie zakupów przez administrację publiczną; Komentarz OPZZ (N. Kusiak):Diagnoza jest zasadna, wyłączenia strosowania ustawy - Prawo zamówień publicznych powinny zostać ograniczone. Kluczowy będzie przegląd wyłaczeń. Zwiększenie jawności udzielania zamówień przez podmioty publiczne to krok w dobrym kierunku (o ile na przeszkodzie nie stoją przesłanki związane z bezpieczeństwem państwa).

Proponuje się zwiększenie konkurencyjności w zakresie sposobu udzielania zamówień wyłączonych z ustawy Prawo zamówień publicznych. W tym celu należy: Wydać wytyczne Prezesa Rady Ministrów w sprawie stosowania przez jednostki administracji rządowej wyłączeń stosowania ustawy Pzp. Należy wprowadzić rekomendacje ostrożniejszego stosowania wyłączeń, a także wymaganie upublicznienia informacji o zamiarze udzielenia zamówienia wyłączonego, co pozwoli zainteresowanym podmiotom na ewentualne zgłoszenie możliwości wykonania zamówienia. Wydać wytyczne Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych dotyczące sposobu udzielania zamówień wyłączonych poza prawo zamówień. Wytyczne powinny wyjaśniać, że udzielenie zamówienia wyłączonego nie zwalnia instytucji zamawiających z obowiązku badania, czy prawo traktatowe nie nakłada na taką instytucję obowiązku upublicznienia informacji o zamiarze wydatkowania środków publicznych. Dokonać odpowiedniej zmiany wskazanej w art. 21 ustawy z dnia 11 września 2019 r. Prawo zamówień publicznych tzw. Polityki zakupowej państwa. Dokonać zmiany ustawy Prawo zamówień publicznych poprzez opisanie zasad udzielania zamówień wyłączonych (w szczególności klasycznych o wartości poniżej 130 000 złotych oraz sektorowych o wartości poniżej progów unijnych). Należy określić, jakiego rodzaju zamówienia wyłączone powinny być udzielane z zachowaniem elementarnej konkurencyjności postępowania (co najmniej ogłoszenie o zamiarze udzielenia zamówienia).