Precyzyjniejszy opis zamówień publicznych w szczególnych przypadkach dzięki nazwie własnej

Propozycja umożliwi zamawiającym, w uzasadnionych technicznie lub organizacyjnie przypadkach, odniesienie się do konkretnego produktu lub technologii przy opisie przedmiotu zamówienia. Zapewni to otrzymanie dokładnie tego, co jest potrzebne, np. w badaniach naukowych.

Obecnie w zamówieniach publicznych obowiązuje zakaz stosowania numerów katalogowych i nazw własnych w OPZ, co utrudnia precyzyjne opisanie przedmiotu zamówienia. W praktyce oznacza to, że zamawiający ma trudności z opisaniem produktów, które są szczegółowo opisane w publikacjach naukowych lub są jedynymi dostępnymi na rynku. Brak możliwości wskazania konkretnych odczynników, materiałów lub komponentów powoduje, że zamawiający może otrzymać produkt inny niż oczekiwany, nawet jeśli spełnia on formalne wymogi. To z kolei skutkuje niepewnością i ryzykiem zakupu niewłaściwego produktu, a także wydłużeniem procedur zakupowych. Wielokrotnie rozbieżność wyników lub skład chemiczny produktów uzyskanych od różnych dostawców powoduje poważne trudności dla laboratoriów oraz innych jednostek korzystających z takich zamówień. W rezultacie, obecny stan prawny ogranicza efektywność i rzetelność zamówień publicznych, szczególnie w obszarze badań naukowych czy specjalistycznych usług, gdzie precyzyjne opisy są kluczowe.

Zmiana jest konieczna, ponieważ obecny brak możliwości stosowania numerów katalogowych i nazw własnych ogranicza dokładność opisów przedmiotów zamówień, co prowadzi do problemów z otrzymywaniem oczekiwanych produktów. W krajach takich jak Francja czy Niemcy istnieją rozwiązania umożliwiające dokładniejszy opis towarów i usług, co wpływa na poprawę jakości zamówień i zmniejszenie ryzyka błędów. Statystyki pokazują, że w Polsce aż 30% zamówień wymaga korekt lub odwołań z powodu niezgodności towarów z opisem. Przykład z laboratoriów wskazuje, że brak możliwości podania konkretnego odczynnika skutkuje otrzymaniem produktu o innym składzie, co wpływa na wiarygodność wyników. Ułatwienie opisu produktów przyniesie oszczędności i zwiększy transparentność procesu zakupowego. Obecne unikanie podawania szczegółów technicznych w OPZ ogranicza konkurencję i sprzyja nadużyciom. Wprowadzenie zmian poprawi przejrzystość i skuteczność zamówień, a także zwiększy zaufanie przedsiębiorców i instytucji naukowych.

Polskie laboratorium chemiczne często musi zamawiać odczynniki na podstawie opisu ogólnego, bez możliwości podania numeru katalogowego. To powoduje, że odczynnik kupiony od różnych dostawców może mieć nieco inny skład, co wpływa na wyniki badań. W przeszłości zdarzyło się, że dwa odczynniki z podobnego opisu dawały odmienne wyniki testów, co spowodowało opóźnienia oraz konieczność powtórzenia eksperymentu. Pracownicy laboratorium muszą sprawdzać, czy odczynnik spełnia ich oczekiwania poprzez kosztowne i czasochłonne testy, co jest nieefektywne. Brak możliwości podania konkretnego numeru katalogowego utrudnia także ich współpracę z zagranicznymi partnerami, którzy operują precyzyjnymi klasyfikacjami. To z kolei wpływa na wiarygodność eksportu usług badawczych oraz na konkurencyjność laboratorium na rynku międzynarodowym.

Proponowana zmiana polega na dodaniu do art. 99 ust. 6 PZP zapisu, że zamawiający nie musi wskazywać kryteriów oceny równoważności, jeśli ich wskazanie nie jest możliwe z przyczyn technicznych lub organizacyjnych o obiektywnym charakterze. Taki zapis umożliwi wykorzystywanie numerów katalogowych i nazw własnych w OPZ, co zwiększy precyzję opisów i poprawi skuteczność realizacji zamówień. Wprowadzenie tej modyfikacji ograniczy ryzyko nieporozumień i błędnych zamówień, a także przyczyni się do większej transparentności i konkurencyjności na rynku zamówień publicznych. Ułatwi to proces przygotowania i realizacji zamówień, zwłaszcza w specjalistycznych dziedzinach, takich jak nauka czy medycyna. Zmiana ta wpisuje się w trend cyfryzacji oraz usprawniania procedur administracyjnych. Proponowana nowelizacja przepisów przyniesie korzyści wszystkim stronom procesu zamówieniowego, poprawiając efektywność i jakość zamówień publicznych.