- Ustawa
- Przepisy podatkowe
- 11.06.2025
Programy motywacyjne z udziałami dostępne także dla pracowników w spółkach z o.o.
Źródło propozycji: sprawdzamy.com
Opis
Propozycja zmierza do zmiany przepisów podatkowych tak, aby umożliwić tworzenie atrakcyjnych programów motywacyjnych opartych na udziałach (ESOP) również w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością, na zasadach podobnych do tych w spółkach akcyjnych. Chodzi o to, aby pracownik płacił podatek dopiero w momencie sprzedaży udziałów, a nie ich objęcia. Ma to na celu ułatwianie polskim firmom, zwłaszcza start-upom, pozyskiwania i utrzymywania najlepszych talentów.
Jak jest teraz?
Obecnie przepisy podatkowe w Polsce, szczególnie art. 24 ust. 11 i 11b ustawy o PIT, dotyczące opodatkowania programów motywacyjnych, są jasne dla spółek akcyjnych, ale nie obejmują spółek z o.o., co powoduje trudności i niepewność interpretacyjną w zakresie stosowania ESOP w tego typu spółkach. W praktyce oznacza to, że przyznanie udziałów w spółkach z o.o. może generować natychmiastowe zobowiązania podatkowe dla pracowników, co zniechęca pracodawców do wdrażania takich programów. Spółki z o.o. mogą odmawiać wprowadzenia ESOP z powodu braku klarownych regulacji prawnych i ryzyka dodatkowego opodatkowania w momencie objęcia udziałów. Wynikająca z tego sytuacja osłabia konkurencyjność przedsiębiorstw, ogranicza innowacyjność i hamuje rozwój programów motywacyjnych, szczególnie w sektorze start-upów oraz szerokiego spektrum małych i średnich firm. Brak jasnych regulacji powoduje, że potencjał kapitałowy tych programów nie jest wykorzystywany, a pracownicy tracą okazję do zakładania własnych udziałów i udziału w sukcesie przedsiębiorstwa.
Dlaczego trzeba to zmienić?
Zmiana przepisów jest konieczna, ponieważ obecny stan prawny dyskryminuje spółki z o.o. w zakresie korzystania z programów motywacyjnych, co wpływa negatywnie na innowacyjność i konkurencyjność polskich przedsiębiorstw. Międzynarodowe przykłady, takie jak USA czy Wielka Brytania, pokazują, że odroczone opodatkowanie udziałów zwiększa motywację pracowników i sprzyja rozwojowi start-upów. Polska powinna dostosować przepisy, aby porównywalnie traktowały wszystkie typy spółek kapitałowych, co pozwoli na efektywniejsze zatrzymanie talentów i zwiększy atrakcyjność kraju jako miejsca rozwoju innowacji. Obecna sytuacja skłania przedsiębiorców do przenoszenia działalności za granicę, co osłabia lokalny rynek i ogranicza wpływy do budżetu Państwa. Ujednolicenie regulacji wpłynie pozytywnie na ekosystem start-upów, sprzyjając tworzeniu nowych miejsc pracy i wzmocnieniu sektora innowacyjnego oraz poprawi pozycję Polski na globalnym rynku. Ponadto, poprawi to warunki dla inwestorów zagranicznych, którzy oczekują korzystnych ram prawnych do inwestowania w przedsiębiorstwa technologiczne.
Przykład
Pracownik firmy start-upowej sp. z o.o. otrzymał w ramach programu motywacyjnego udziały, które zgodnie z obecnym prawem wymagałyby od niego zapłaty podatku w chwili objęcia udziałów, mimo braku gotówki. W efekcie, musi zapłacić podatek od wartości udziałów, co obniża jego środki finansowe i motywację do dalszego rozwoju. Dodatkowo, przy sprzedaży udziałów, musi zapłacić podatek od zysku, co powoduje podwójne obciążenie podatkowe. Taki model działa jako bariera rozwoju dla start-upów i zniechęca pracowników do uczestnictwa w planach motywacyjnych, ograniczając lojalność i zaangażowanie.
Jakie będą korzyści?
- Zaproponowane zmiany przepisów przyniosą szerokie korzyści dla rynku pracy i gospodarki. Pracownicy oraz kluczowe talenty będą motywowani do angażowania się w rozwój przedsiębiorstw, co zwiększy innowacyjność i konkurencyjność firm. Małe i średnie przedsiębiorstwa, zwłaszcza start-upy, zyskają możliwość korzystania z atrakcyjnych instrumentów motywacyjnych na podobnych warunkach jak duże spółki akcyjne, co poprawi ich pozycję na rynku i umożliwi zatrzymanie najlepszych specjalistów. Ujednolicenie regulacji zmniejszy biurokrację i ryzyko interpretacyjne, co sprzyja rozwojowi gospodarczemu i zwiększeniu inwestycji w innowacyjne projekty. Długoterminowo, poprawa warunków dla inwestorów i tworzenie nowych miejsc pracy wpłynie korzystnie na sytuację finansową Państwa i zwiększy atrakcyjność Polski jako kraju sprzyjającego rozwojowi start-upów i firm technologicznych.
Podsumowanie
Podsumowując, proponowana zmiana reguł prawnych dotyczących opodatkowania udziałów pracowniczych w spółkach z o.o. ma na celu wyrównanie szans między tymi spółkami a spółkami akcyjnymi. Umożliwi to szerokie wdrożenie programów typu ESOP, co przyczyni się do zwiększenia zaangażowania pracowników, rozwoju innowacyjności i konkurencyjności przedsiębiorstw. Ta regulacja zredukuje bariery formalno-prawne w tworzeniu i realizacji programów motywacyjnych, co w efekcie może przyczynić się do wzrostu inwestycji, rozwoju sektora start-upów i wzrostu zatrudnienia. Zmiana będzie miała pozytywny wpływ na gospodarkę poprzez zwiększenie dynamizmu oraz motywacji pracowników, a także poprawę warunków dla przedsiębiorstw działających w sektorze wysokich technologii. Wdrożenie tych zmian przyczyni się do stworzenia bardziej sprzyjającego środowiska dla rozwoju innowacji i przedsiębiorczości w Polsce.
Akty prawne wymagające zmiany
- Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych
Komentarze związków zawodowych
N. Kusiak: OPZZ od wielu lat aktywnie wspiera i podejmuje działania na rzecz rozwoju partycypacji pracowniczej w Polsce. Uważamy, że udział pracowników w podejmowaniu decyzji dotyczących przedsiębiorstw, w których są zatrudnieni, stanowi ważny element demokracji pracowniczej oraz budowania bardziej sprawiedliwego i zrównoważonego rynku pracy. W tym kontekście pozytywnie oceniamy proponowaną zmianę przepisów, która ma na celu ułatwienie wdrażania programów motywacyjnych (ESOP) w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością. Należy jednak stanowczo podkreślić, że wprowadzanie tego typu rozwiązań musi iść w parze z odpowiednimi zabezpieczeniami prawnymi chroniącymi prawa pracowników. Kluczowe jest w tym zakresie zapewnienie niedyskryminacji przy przyznawaniu udziałów, zagwarantowanie równego dostępu do programów dla wszystkich grup zatrudnionych, a także przejrzystości zasad funkcjonowania systemów udziałowych. Bez jasnych regulacji istnieje poważne ryzyko, że programy będą realizowane wyłącznie w interesie wybranych grup, np. kadry menedżerskiej, z pominięciem pracowników szeregowych, co zaprzecza idei partycypacji i budzi uzasadnione obawy związane z nierównym traktowaniem. Z tego względu apelujemy o powiązanie proponowanych zmian z ustawowym zobowiązaniem pracodawców do stosowania zasady równości w przyznawaniu udziałów oraz do publikowania i uzgadniania z przedstawicielami pracowników regulaminów.
A. Jagodzińska: Zgoda, jednak należy zbadać koszty wprowadzenia tej propozycji oraz zestawić te koszty z potencjalnymi, możliwymi korzyściami.