Realne cele zbiórki zużytych pomp ciepła to mniejsze obciążenia dla firm

Metoda obliczania obowiązku zbiórki zużytych pomp ciepła zostanie dostosowana do ich długiego cyklu życia. Proponuje się też utworzenie dedykowanego funduszu recyklingowego. To urealnienie przepisów i mniejsze, nieuzasadnione koszty dla producentów tych ekologicznych urządzeń.

Obowiązujące przepisy nakładają obowiązek na firmy wprowadzające sprzęt elektryczny, w tym pompy ciepła, aby zbierały odpad na poziomie 65% średniej masy sprzedanych urządzeń z ostatnich trzech lat. Ta metoda jest efektywna dla sprzętu o krótkim cyklu życia, ale jest nieadekwatna dla pomp ciepła, które mają długi okres użytkowania 15–20 lat. Obecnie w praktyce firmy zbierają i finansują zbiórkę innych sprzętów, głównie lodówek, aby wypełnić swoje obowiązki, co podnosi koszty i zakłóca rynek. Wzrastająca sprzedaż pomp ciepła powoduje, że ilość zużytego sprzętu jest znikoma i nie odzwierciedla rzeczywistych odpadów, co prowadzi do nieefektywności i ryzyka kar finansowych dla producentów.

Aktualna metoda obliczania zbiórki nie odzwierciedla ilości odpadów powstających w gospodarce, ponieważ pompy ciepła mają długi cykl życia, a obecne przepisy nakładają obowiązki na podstawie średniej z ostatnich trzech lat sprzedaży. To powoduje nieadekwatne obciążenie producentów i zmusza ich do finansowania zbiórki innych urządzeń. Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku paneli fotowoltaicznych, które w 2022 r. zmieniono na podstawie rzeczywistych danych. Brak takiej zmiany dla pomp ciepła skutkuje nieefektywnym systemem i wyższymi kosztami dla sektora, co naraża rynek na niepotrzebne wyzwania finansowe oraz implementacyjne.

Na przykładzie paneli PV – w 2015 r. na rynku było około 10 tysięcy ton paneli rocznie. Do 2025 r. lość ta wzrosła do 200 tysięcy ton rocznie, ale obowiązki zbiórki nie zmieniły się, co powodowało znaczne trudności i ryzyko sankcji dla firm. W przypadku pomp ciepła niska dostępność zużytych urządzeń i ich długi czas eksploatacji czynią obowiązki zbiórki nierealnymi, co zmusza firmy do recyklingu innych sprzętów, jak lodówki, znacząco zwiększając koszty.

Proponowane zmiany mają na celu dostosowanie modelu zbiórki zużytych pomp ciepła do ich rzeczywistego systemu użytkowania i powstawania odpadów. Wdrożenie metodologii opartej na wytwarzaniu odpadów pozwoli na bardziej precyzyjne określenie obowiązków, co zmniejszy nadmierne obciążenia producentów i wprowadzi sprawiedliwy system. Utworzenie funduszu recyklingowego zapewni finansowe zabezpieczenie dla przyszłych lat, eliminując ryzyko braku środków na zbiórkę i recykling. Długoterminowe planowanie opiera się na europejskich dyrektywach, co zwiększa jego skuteczność i zgodność z unijnymi standardami. Zmiany te przyczynią się do lepszej ochrony środowiska, poprawy konkurencyjności na rynku i stabilizacji kosztów gospodarki odpadami.