Rodzice na studiach zaocznych też skorzystają z indywidualnej organizacji nauki

Prawo do Indywidualnej Organizacji Studiów (IOS) będzie przysługiwać studentkom w ciąży oraz studentom-rodzicom także na studiach niestacjonarnych. Ułatwi to łączenie nauki z wychowaniem dzieci, zapewniając równe traktowanie wszystkich studiujących rodziców.

Według danych systemu POL-on w Polsce w 2023 r. studiowało łącznie 1 234 155 osób, z czego aż 453 630 osób na studiach niestacjonarnych. W tej grupie około 190 000 kobiet ma od 19 do 29 lat, czyli jest w wieku, w którym najczęściej decyduje się na pierwsze dziecko i rodzinę. Przepisy Prawa o szkolnictwie wyższym wprowadzają ograniczenia dotyczące Indywidualnej Organizacji Studiów (IOS), które obejmują wyłącznie studentki w ciąży i studentów będących rodzicami studiującymi w trybie stacjonarnym. Studentki i studenci studiujący niestacjonarnie nie mają takiego ustawowego prawa, co oznacza, że uczelnie mogą odmawiać im przyznania IOS, mimo ich dużej potrzebny elastyczności. Przepisy te tworzą dysproporcje w dostępie do wsparcia i mogą skutkować trudnościami w pogodzeniu obowiązków studenckich z życiem rodzinnym. Obecność tych regulacji prowadzi do sytuacji, w której grupa studentów studiujących niestacjonarnie jest systemowo wykluczona z możliwości korzystania z IOS, co może skutkować rezygnacją z nauki lub pogorszeniem jakości studiowania dla młodych rodziców. Takie rozwiązanie jest niezgodne z duchem równości i równo dostępnej edukacji, a także nie odpowiada potrzebom rosnącej liczby młodych, aktywnych zawodowo i rodzinnie studentów.

Obecne przepisy wykluczają z możliwości korzystania z Indywidualnej Organizacji Studiów studentów studiujących niestacjonarnie, mimo że ich sytuacja życiowa i edukacyjna jest równie skomplikowana jak studentów stacjonarnych, zwłaszcza dla młodych rodziców i kobiet w ciąży. Brak tego wsparcia powoduje, że osoby te mogą mieć trudności z pogodzeniem nauki z obowiązkami rodzinnymi i zawodowymi, co zwiększa ryzyko rezygnacji z edukacji i pogłębia ich wykluczenie społeczne. Przykłady zagraniczne, np. w krajach UE, takich jak Niderlandy, Szwecja czy Dania, pokazują, że elastyczne podejście do organizacji studiowania zwiększa poziom ukończenia studiów i zapewnia większą równość szans edukacyjnych. Liczby wskazują, że około 35% studentów w Polsce studiuje niestacjonarnie, a liczba młodych rodziców w tym gronie jest znaczna. To potwierdza, że system obecnych regulacji jest niesprawiedliwy i wymaga zmiany, aby dać równą szansę wszystkim studentom niezależnie od formy studiowania.

Studentka studiująca niestacjonarnie w zaawansowanej ciąży złożyła wniosek o elastyczną organizację studiów, aby móc pogodzić obowiązki życiowe z nauką. Uczelnia odmówiła jej takiego wsparcia, argumentując, że prawo obowiązuje tylko studentki studiów stacjonarnych. W rezultacie studentka miała trudności z uczestnictwem w zajęciach, zaległościami i w końcu zdecydowała się przerwać naukę, tracąc szansę na uzyskanie kwalifikacji i dalszy rozwój zawodowy. Było to dla niej źródłem frustracji, destabilizacji finansowej i obniżenia jakości życia. Jej sytuacja odzwierciedla problem braku elastyczności i jednolitych regulacji, które powinny chronić wszystkie młode matki i rodziców studiujących w różnych trybach. Brak możliwości dostosowania formy studiowania sprawia, że osoby w sytuacji podobnej do tej studentki są narażone na rezygnację, co z kolei wpływa niekorzystnie na ich życie rodzinne i zawodowe.

Proponowana zmiana w art. 85 ust. 2 pkt 1 Ustawy PSWiN usunie ograniczenie, które wyklucza studentki w ciąży i studentów będących rodzicami studiujących w trybie niestacjonarnym z prawa do indywidualnej organizacji studiów. Dzięki temu wszyscy studenci, niezależnie od formy studiowania, uzyskają równą możliwość elastycznego dostosowania planu nauki do ich sytuacji życiowej. Taka regulacja zwiększy dostępność edukacji i będzie sprzyjała równości szans, redukując ryzyko rezygnacji ze studiów z powodu braku możliwości dostosowania obowiązków rodzinnych i zawodowych. Zmiana ta jest prosta w implementacji, nie generuje dodatkowych kosztów i opiera się na sprawdzonych wzorcach międzynarodowych. Umożliwi uczelniom tworzenie bardziej przyjaznego środowiska edukacyjnego, które wspiera młode rodziny i promuje inkluzywność. W efekcie przyczyni się do zwiększenia poziomu wykształcenia, zmniejszenia wykluczenia społecznego oraz poprawy jakości życia studentów w szczególnej sytuacji rodzinnej.