Szybsze wpisy do Ksiąg Wieczystych dzięki pełnej cyfryzacji

Propozycja ma na celu przyspieszenie działania sądów wieczystoksięgowych poprzez digitalizację akt i uproszczenie procedur. Skutkować to będzie krótszym czasem oczekiwania na wpis, większą pewnością prawną przy transakcjach nieruchomościami i niższymi kosztami dla obywateli oraz firm.

Obecnie proces rozpoznawania wniosków w Wydziałach Ksiąg Wieczystych jest bardzo długi, przekracza ustawowe terminy. W 2020 r. średni czas trwania wpisu wynosił ponad 4 miesiące, z dużą zmiennością między sądami, a w niektórych przypadkach nawet 8–12 miesięcy. Pandemia COVID-19 pogłębiła ten problem, wydłużając czas oczekiwania do około roku w 2025 r. Wiele podmiotów, takich jak banki czy osoby fizyczne, oczekuje na wpisy, co zwiększa niepewność prawną i utrudnia transakcje na rynku nieruchomości. Głównymi przyczynami opóźnień są konieczność składania papierowych dokumentów oraz brak zautomatyzowanych systemów składania i obsługi wniosków. Niektóre procesy są jeszcze obsługiwane ręcznie, co powoduje litery błędów i opóźnienia. Brakuje szerokiego stosowania doręczeń elektronicznych, a obciążenie sądów i ich zasobów jest znaczne. Problemy te wywołują frustrację klientów i pogłębiają ryzyko błędów prawnych, co może prowadzić do kosztownych sporów.

Skrócenie czasu rozpatrywania wniosków do ustawowego jednego miesiąca wymaga pełnej digitalizacji procesu i zmiany przepisów prawa. Obecne procedury są oparte na dokumentach papierowych i ręcznej obsłudze, co powoduje opóźnienia i zwiększa ryzyko błędów. W Europie, np. w Hiszpanii i Danii, wdrożone rozwiązania elektroniczne skutkują rozpatrywaniem spraw w ciągu kilku dni do 2 tygodni, co znacząco poprawia efektywność i dostępność. Opóźnienia w księgach wieczystych generują koszty i niepewność dla rynku nieruchomości, hamując prawidłowe funkcjonowanie gospodarki. Długotrwałe oczekiwanie na wpis zagraża bezpieczeństwu obrotu nieruchomościami i zwiększa ryzyko sporów prawnych. Rozwiązania zagraniczne pokazują, że cyfryzacja i automatyzacja systemów są możliwe i korzystne, a ich wdrożenie w Polsce pomoże przyspieszyć przepływ informacji i zredukować obciążenie sądów.

Obecnie osoba sprzedająca nieruchomość musi czekać nawet rok na wpis w księdze wieczystej, co utrudnia finalizację transakcji. Przykładami są sytuacje, gdy właściciel chce sprzedać dom, ale bank nie zatwierdza formalności z powodu opóźnień we wpisach, co może oznaczać utratę ewentualnego zysku lub konieczność rezygnacji z transakcji. Notariusze i osoby kupujące nieruchomości doświadczają frustracji z powodu długiego oczekiwania, a opóźnienia mogą skutkować także sporami i niepewnością prawną. W praktyce, ten stan wymusza konieczność wprowadzania tymczasowych rozwiązań, takich jak ręczne i papierowe instrukcje, co tylko pogłębia cały problem. Dla małych firm i doradców jest to źródło niepokoju i konieczność ponoszenia niepotrzebnych kosztów.

Wdrożenie digitalizacji i zmian legislacyjnych w funkcjonowaniu ksiąg wieczystych przyczyni się do znacznego skrócenia czasu rozpatrywania wniosków, odciążenia sądów i zwiększenia efektywności rynku nieruchomości. Elektroniczny system pozwoli na składanie wniosków online, automatyczne rozpoznawanie dokumentów, pakietowe przekazywanie danych oraz zautomatyzowane wpisy. Efektem będzie zmniejszenie błędów, obniżenie kosztów oraz poprawa jakości obsługi prawnej. Kluczowa będzie odpowiednia decyzja polityczna i inwestycje w systemy informatyczne. Zmiany te przyczynią się do uzyskania transparentniejszego i bardziej dostępnego rynku nieruchomości, zgodnego z najlepszymi praktykami europejskimi. W dłuższej perspektywie, modernizacja tych procesów wpłynie pozytywnie na konkurencyjność kraju i bezpieczeństwo obrotu nieruchomościami.