Testy dronów w Polsce, nie za granicą – czas na strefy testowe i sensowne zasady

Propozycja zakłada uproszczenie i upowszechnienie procedur testowania systemów bezzałogowych w Polsce – zarówno na terenach wojskowych, jak i cywilnych. Wprowadza m.in. strefy sandbox (TSA/TMP), uproszczone zgłoszenia lotów testowych, eksperymentalne certyfikaty dla BSP >25 kg, minimalne limity godzin testowych w ośrodkach wojskowych i niższe opłaty dla MŚP. Zmiany obejmują również rejestrację systemów nawodnych i synchronizację z prawem UE.

Firmy zajmujące się rozwojem systemów bezzałogowych – w tym dronów, systemów antydronowych oraz bezzałogowych systemów nawodnych – mają w Polsce bardzo ograniczone możliwości legalnego testowania swoich rozwiązań. Uzyskanie dostępu do wojskowej infrastruktury testowej, takiej jak poligony, wiąże się z bardzo wysokimi kosztami – rzędu kilkudziesięciu tysięcy złotych dziennie – oraz ograniczoną dostępnością czasową, często jedynie do 8 godzin dziennie. Po stronie cywilnej sytuacja również nie sprzyja innowacjom. Brakuje dedykowanych stref testowych (tzw. sandboxów), w których można by prowadzić loty poza zasięgiem wzroku (BVLOS), testy zakłócania sygnału (C-UAS) czy sprawdzanie autonomicznych funkcji lotu. Dodatkowo obowiązujące przepisy prawa lotniczego nakładają znacznie bardziej restrykcyjne obowiązki proceduralne niż te wynikające z regulacji unijnych. Brakuje także możliwości uzyskania certyfikatów eksperymentalnych dla dronów ważących powyżej 25 kg, co w praktyce uniemożliwia ich legalne testowanie. Zdarza się również, że wymagana jest uprzednia certyfikacja, mimo że dany system jest dopiero na etapie wczesnego prototypu. W efekcie wiele firm przenosi działalność testową do innych krajów – takich jak Estonia, Wielka Brytania czy Włochy – gdzie funkcjonują dedykowane strefy testowe, uproszczone procedury i wsparcie instytucjonalne. Polska, mimo znacznego potencjału przemysłowego i technologicznego, pozostaje w tyle z powodu zbyt sztywnych przepisów i braku elastycznych rozwiązań dla sektora R&D.

Brak elastycznego systemu testowego zniechęca firmy do rozwijania innowacyjnych technologii w Polsce i ogranicza dostęp do rynków międzynarodowych, które wymagają udokumentowanych testów i certyfikacji. Choć prawo UE umożliwia stosowanie sandboxów, eksperymentalnych zezwoleń i uproszczonych procedur, Polska nie korzysta z tych możliwości. Przepisy krajowe są zbyt restrykcyjne, a procedury zbyt kosztowne i czasochłonne. W efekcie firmy rezygnują z testów lub przenoszą działalność R&D za granicę. To oznacza odpływ wiedzy, środków i technologii. Tymczasem rozwiązanie jest proste – stworzenie dedykowanej infrastruktury testowej i wdrożenie praktyk zgodnych z innymi państwami UE.

Start-up z Polski opracowuje ciężkiego drona >25 kg z funkcją precyzyjnego lądowania. Aby go przetestować, potrzebuje strefy i zgody ULC. Brak certyfikatu eksperymentalnego i wysokie opłaty na poligonie sprawiają, że zespół przenosi testy do Estonii, gdzie proces trwa 7 dni i kosztuje ułamek tego, co w Polsce. Polska traci potencjał technologiczny, mimo że mogłaby zapewnić odpowiednie warunki.

Dziś polskie firmy testują drony w Estonii, bo w Polsce – mimo potencjału – brakuje stref, certyfikatów i sensownych zasad. Proponujemy konkretne rozwiązania: strefy sandbox, uproszczone zgłoszenia, eksperymentalne certyfikaty i niższe opłaty. To krok, który pozwoli Polsce realnie konkurować w obszarze dronów i systemów antydronowych.