Usprawnienie procedury przetargowej w przypadku jednej oferty

Znaczna część postępowań o udzielenie zamówień publicznych kończy się wyborem tylko jednej oferty, co ogranicza konkurencję i może skutkować zawyżaniem cen. Przyczyną tego zjawiska są m.in. zbyt skomplikowane warunki udziału w postępowaniu, niekorzystne postanowienia umowne oraz zbyt krótkie terminy składania ofert, które zniechęcają szczególnie mniejsze przedsiębiorstwa krajowe. Proponowane zmiany mają na celu usprawnienie procedur przetargowych, obniżenie barier wejścia i zwiększenie udziału wykonawców w rynku zamówień publicznych. Efektem będzie wzrost konkurencyjności, poprawa jakości realizowanych zamówień oraz optymalizacja wydatkowania środków publicznych.

Wskazuje się to, że jedną z przyczyn braku zainteresowania udziałem w postępowaniach o udzielenie zamówienia po stronie przedsiębiorców, wskazuje się na: opis przedmiotu zamówienia preferujący określony produkt lub firmę (druga w kolejności deklarowana przyczyna niskiego zainteresowania); za krótki czas na przygotowanie oferty (czwarta przyczyna); niekorzystne postanowienia umowy, w tym zbyt wysokie kary umowne (piąta i szósta przyczyna). Powyższe czyni koniecznym przyjrzenie się powołanym barierom w ujęciu systemowym i wprowadzenie odpowiednich modyfikacji do postanowień ustawy Prawo zamówień publicznych, tak by zmniejszyć bariery administracyjne i formalne, a tym samym zwiększyć zainteresowanie wykonawców ubieganiem się o uzyskanie zamówienia w tym reżimie.

Brak konkurencji w postępowaniach o udzielenie zamówienia publicznego powoduje, że ceny ofertowe nie zawsze odzwierciedlają realia rynkowe. Ograniczony udział wykonawców – w szczególności małych i średnich przedsiębiorstw – obniża efektywność systemu zamówień publicznych. Zmiany legislacyjne i organizacyjne umożliwią zwiększenie liczby oferentów, co wpłynie korzystnie zarówno na zamawiających (większa liczba konkurencyjnych ofert), jak i na wykonawców krajowych, którzy często ustępują pod względem potencjału finansowego większym podmiotom zagranicznym – szczególnie w przetargach infrastrukturalnych.

Wielu zamawiających w sektorze publicznym prowadzi postępowania przetargowe, które nie spełniają podstawowej funkcji zapewnienia konkurencyjności. Zjawisko to ma charakter systemowy, nie jednostkowy, i wskazuje na konieczność wprowadzenia kompleksowych działań naprawczych.

Rekomenduje się, aby Prezes Rady Ministrów wydał wytyczne zobowiązujące jednostki administracji rządowej oraz podmioty zależne od Skarbu Państwa do: - Przeglądu postępowań, w których w ostatnim roku złożono tylko jedną ofertę. - Unieważniania takich postępowań (jeśli nie zawarto umowy, a cena przekracza zakładany budżet). - Analizy dokumentacji przetargowej pod kątem barier ograniczających konkurencję. - Obowiązkowego stosowania wstępnych konsultacji rynkowych w przetargach powyżej progów unijnych.