Usprawnienie procedury przetargowej w przypadku jednej oferty

Wiele przetargów publicznych kończy się wyborem jednej oferty, co ogranicza konkurencyjność i często prowadzi do zawyżania cen. Powodem tego są m.in. zbyt skomplikowane warunki i krótkie terminy na składanie ofert, które odstraszają mniejsze polskie firmy. Proponowane zmiany usprawnią procedury przetargowe i pozwolą większej liczbie przedsiębiorstw konkurować o kontrakty. Efektem będzie większa konkurencja, niższe ceny oraz lepsza jakość realizowanych zamówień.

Wskazuje się to, że jedną z przyczyn braku zainteresowania udziałem w postępowaniach o udzielenie zamówienia po stronie przedsiębiorców, wskazuje się na: opis przedmiotu zamówienia preferujący określony produkt lub firmę (druga w kolejności deklarowana przyczyna niskiego zainteresowania); za krótki czas na przygotowanie oferty (czwarta przyczyna); niekorzystne postanowienia umowy, w tym zbyt wysokie kary umowne (piąta i szósta przyczyna). Powyższe czyni koniecznym przyjrzenie się powołanym barierom w ujęciu systemowym i wprowadzenie odpowiednich modyfikacji do postanowień ustawy Prawo zamówień publicznych, tak by zmniejszyć bariery administracyjne i formalne, a tym samym zwiększyć zainteresowanie wykonawców ubieganiem się o uzyskanie zamówienia w tym reżimie.

Brak konkurencji w przetargach publicznych skutkuje brakiem pewności co do rynkowego charakteru ofertowanych cen. Faktyczny monopol jednego wykonawcy obniża efektywność systemu zamówień publicznych. Będzie to z korzyścią tak dla zamawiającego, do którego będzie spływać więcej ofert, jak i dla polskich przedsiębiorców, którzy będą mogli konkurować na tzw. level playing field z zagranicznymi przedsiębiorcami, którzy niejednokrotnie dysponują wyższym potencjałem finansowym (co ma szczególne znaczenie przy zamówieniach publicznych dotyczących projektów infrastrukturalnych).

Znacząca liczba przetargów publicznych nie spełnia swojego podstawowego celu jakim jest zapewnienie konkurencyjności. Problem nie ma już charakteru marginalnego, ma charakter systemowy.

Komentarz KAS (A. Jagodzińska): Celem przetargu nie jest zapewnienie konkurencyjności, lecz dokonanie zakupu określonej w przetargu usługi/towarów na warunkach w tym przetargu określonych. Niektóre ze zgłaszanych zastrzeżeń, jak np. zbyt późne ogłaszanie przetargu nie wynika ze złych intencji zgłaszającego tylko z niedoborów kadrowych w jednostkach administracji publicznej. Zwłaszcza dotyczy to komórek zajmujących się zamówieniami publicznymi gdzie na rynku komercyjnym płace w tym sektorze są znacznie wyższe niż w budżetówce. Tylko systemowe zmiany polegające m.in. na znacznym podniesieniu płac w budżetówce pomogą wyeliminować zastrzeżenia tej natury. Postulujemy nie zmieniać przepisów; Komentarz OPZZ (N. Kusiak):Niska konkurencyjność na rynku zamówień publicznych to istotny problem. Informacje nt. postępowań i liczby ofert, które wpływają w ich ramach posiada Urząd Zamówień Publicznych. Wobec brzmienia art. 255 ust 3, wytyczne Prezesa Rady Ministrów należy uznać za zbędne powielenie prawa, które w praktyce może prowadzić do opóźnień w realizacji zadań publicznych wykonywanych poprzez zamówienia publiczne. Proponowana weryfikacja dokumentacji przetargowej będzie stanowić dla administracji publicznej dodatkowe obciążenie zadaniami, które, w naszej ocenie, nie przełoży się na zwiększenie konkurencyności. W przypadku podejrzenia, że zamówienie publiczne jest w praktyce kierowane do określonego oferenta, właściwymi do reakcji są organy kontrolne państwa (m.in. art. 305 PZP).

Wydanie przez Prezesa Rady Ministrów wytycznych zobowiązujących zamawiających z sektora administracji rządowej oraz jednostek podległych (jak kontrolowani przez Skarb Państwa zamawiający sektorowi) do stosowania następujących rozwiązań: 1. Ustalenia w jakich postępowaniach przetargowych w ostatnim roku złożono jedną ofertą. 2. Unieważnienie takich postępowań, o ile nie doszło do zawarcia umowy, a cena lub koszt najkorzystniejszej oferty przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia (zgodnie z art. 255 pkt 3 PZP). 3. Nakazanie przeprowadzenia analizy dokumentacji przetargowej w zakresie postanowień mogących mieć wpływ na konkurencyjność postępowania (ustalenie dlaczego złożono jedną ofertę). 4. W przypadku postępowań o wartości powyżej tzw. progów unijnych obligatoryjne przeprowadzenie tzw. wstępnych konsultacji rynkowych.