Większa przejrzystość dowodów w sądach cywilnych

Dzięki precyzyjnemu określaniu faktów, które mają być udowodnione przez dokumenty składane w sprawie, postępowania cywilne staną się bardziej uporządkowane i szybsze. Zmiana ograniczy chaos dowodowy i poprawi kontradyktoryjność procesów sądowych.

Zgodnie z art. 243² KPC, dokument znajdujący się w aktach sprawy stanowi dowód bez wydawania odrębnego postanowienia. Oznacza to, że sąd nie musi wskazywać, jakie fakty dany dokument ma potwierdzać, a strona nie musi o to wnioskować. W praktyce prowadzi to do chaosu dowodowego i utrudnia kontradyktoryjne ustosunkowanie się stron do dokumentów.

Brak wymogu precyzyjnego oznaczenia faktów, jakie mają być dowiedzione dokumentem, sprzyja masowemu zgłaszaniu dokumentów bez rzeczywistego znaczenia dla sprawy. Strony nie wiedzą, które dokumenty będą wykorzystane przez sąd jako podstawy ustaleń – co godzi w zasadę kontradyktoryjności. Obecne przepisy sankcjonują krytykowaną praktykę niewydawania postanowień dowodowych przez sądy.

W sprawie o odszkodowanie powód przedkłada kilkadziesiąt dokumentów „na okoliczność ich treści”, bez wskazania, jakie konkretnie fakty mają potwierdzać. Sąd nie wydaje postanowienia dowodowego, a strona przeciwna dowiaduje się dopiero z uzasadnienia wyroku, który dokument był rozstrzygający.

Propozycja zakłada zmianę art. 243² KPC poprzez wprowadzenie obowiązku wskazania przez stronę, jakie konkretnie fakty mają być wykazane dowodem z dokumentu. Tak jak w przypadku innych dowodów – powinno to być jasno określone we wniosku. Pozwoli to ograniczyć nadużycia i uprości rozpoznanie spraw, wzmacniając jednocześnie zasady kontradyktoryjności i jawności.