Większe docenienie naukowców współpracujących z biznesem

Projekt ma na celu modyfikację zasad ewaluacji działalności naukowej w Polsce tak, aby mocniej premiować transfer technologii do gospodarki. Zmiany mają polegać na zwiększeniu wagi kryteriów oceniających wpływ nauki na społeczeństwo i gospodarkę oraz efektów finansowych komercjalizacji badań. Ma to motywować uczelnie i instytuty do aktywniejszej współpracy z biznesem i przekuwania wyników badań naukowych na innowacyjne produkty i usługi.

Obecny system ewaluacji działalności naukowej przyznaje 1 punkt za każde 10 000 zł przychodów z komercjalizacji wyników badań, ale limit punktów jest wyznaczony na 10-krotność liczby N (liczby zatrudnionych badaczy). Efekty finansowe i wpływ na gospodarkę mają głównie mniejszą wagę, co skutkuje marginalizacją działalności komercyjnej w rozwoju nauki i kariery naukowców. W rezultacie, naukowcy i uczelnie są bardziej skoncentrowani na publikacjach i działalności dydaktycznej, a nie na praktycznym wdrażaniu wyników badań. Przedstawicielom biznesu i instytucjom transferu technologii brakuje realnego motywacyjnego wsparcia, a system nie zachęca do działań o dużym stopniu złożoności i ryzyka, takich jak komercjalizacja. Porównanie z innymi krajami pokazuje, że systemy światowe coraz bardziej premiują wpływ społeczny i gospodarczy badań, a Polska ma jeszcze wiele do nadrobienia w tym zakresie.

Obecny system oceny nie odzwierciedla w pełni roli działalności komercyjnej i innowacyjnej nauki. Marginalizacja efektów finansowych i wpływu na gospodarkę ogranicza rozwój transferu technologii i współpracę z biznesem. Brak motywacji prowadzi do nadmiernego skupienia się na publikacjach naukowych, co nie sprzyja praktycznemu zastosowaniu wyników. Porównania międzynarodowe, zwłaszcza z modelami w Szwajcarii, Izraelu czy USA, pokazują, że premiowanie efektów rynkowych i społecznych przyczynia się do dynamiczniejszego rozwoju innowacji i przedsiębiorczości akademickiej. Aktualnie, system nie odzwierciedla złożoności i wysiłku związanego z komercjalizacją, co zniechęca naukowców do angażowania się w działania o wysokim ryzyku i złożoności. Zmiana pozwoli lepiej wyważyć znaczenie różnych aspektów działalności naukowej i zwiększyć konkurencyjność polskiej nauki na rynku międzynarodowym.

Obecnie uczelnia, aby uzyskać znaczną liczbę punktów w ewaluacji, musi osiągnąć milion złotych przychodu z licencji na wyniki badań. Jednak uzyskanie takiego przychodu wymaga kilku lat pracy, inwestycji i negocjacji, co jest nieproporcjonalne do punktów, które można uzyskać za publikacje. Naukowcy wolą publikować, bo to jest szybsze i mniej ryzykowne, mimo że potencjał komercyjny wyników jest duży. Takie podejście powoduje, że transfer technologii i innowacje są zaniedbywane, mimo dużego potencjału gospodarczej wartości wyników badań.

Proponowane zmiany zakładają zwiększenie udziału efektów finansowych z komercjalizacji wyników badań w systemie ewaluacji nauki. Obniżenie progu punktowego z 10 000 zł do 2500 zł oraz podniesienie ważności wpływu społecznego i gospodarczego mają na celu zachęcenie uczelni i naukowców do większego zaangażowania w działania innowacyjne i komercyjne. To wyważone podejście, które nie wymaga zmian ustawowych, może skutecznie stymulować rozwój transferu technologii, sprzyjać tworzeniu innowacji, rozwijać start-upy i podnosić konkurencyjność polskiej nauki. Zmiany te przyniosą korzyści zarówno przedsiębiorcom, naukowcom, jak i społeczeństwu, wspierając długofalowy rozwój gospodarczy i społeczny kraju.