Wprowadzenie instytucji promesy konserwatorskiej

Wprowadzenie do Prawa zabytkowego nowej, wiążącej „promesy konserwatorskiej” wydawanej w trybie postępowania administracyjnego. Promesa ma z góry i precyzyjnie określać kluczowe parametry dopuszczalnych działań przy zabytku (np. wysokość, kondygnacje, sposób korzystania, zabezpieczenia), a następnie wiązać organ przy wydawaniu pozwolenia/nieuwzględnieniu sprzeciwu, zwiększając przewidywalność inwestycji.

Obecny proces wydawania zaleceń konserwatorskich jest często obarczony brakiem precyzji i opieraniem się na subiektywnej ocenie urzędniczej, co prowadzi do nieprzewidywalności i braku transparentności w podejmowanych decyzjach. Niewiążący charakter zaleceń konserwatorskich powoduje, że przy braku chęci współpracy ze strony konserwatora, jego wytyczne mogą zostać następnie zmienione w treści pozwolenia konserwatorskiego. Rodzi to poważny problem dla inwestora, który w nieruchomość zabytkową inwestuje zarówno pieniądze, jak i swój czas, przygotowując się do inwestycji zgodnie ze wskazanymi zaleceniami. Należy przy tym wyraźnie zaznaczyć, że oczywiście, obok chęci do rewaloryzacji obiektów zabytkowych, wiąże się z tym również element biznesowy, zatem możliwy brak spójności zaleceń konserwatorskich z decyzją konserwatorską powoduje dezorientację i niepewność po stronie inwestora. Dotyczy to w szczególności inwestorów, którzy rozumieją uwarunkowania inwestowania w zabytki i realizują inwestycje z dbałością o dziedzictwo oraz detale budowlane.

Brak stabilności i spójności uzgodnień zniechęca do inwestycji w zabytki, powoduje dezorientację, koszty i spory. Włączenie promesy w reżim KPA nada procesowi terminy, prawo strony do wypowiedzenia się, odwołania oraz — w efekcie — większą transparentność i trwałość rozstrzygnięć

Inwestor przygotowuje projekt rewaloryzacji zgodnie z zaleceniami konserwatora (np. dot. maks. wysokości i zakresu prac). Na etapie decyzji konserwatorskiej organ zmienia wytyczne, co wymusza korekty projektu i koszty. Promesa — jako wiążące „przyrzeczenie” treści przyszłej decyzji — eliminowałaby taką zmianę kursu, o ile inwestycja mieści się w granicach promesy

Promesa konserwatorska porządkuje etap planowania inwestycji w zabytkach, czyni uzgodnienia przewidywalnymi i wiążącymi, wzmacniając zarazem przejrzystość i trwałość rozstrzygnięć administracyjnych — przy minimalnym koszcie wdrożenia