Zaufanie do uczelni – koniec z obowiązkiem sprawdzania niekaralności wykładowców

Uczelnie wyższe muszą dziś formalnie weryfikować niekaralność każdego nauczyciela akademickiego, mimo że osoby nieletnie wśród studentów to marginalne przypadki. To zbędna biurokracja. Proponujemy zniesienie tego obowiązku – uczelnie same potrafią dbać o jakość kadry.

Obecnie nauczyciele akademiccy oraz inni członkowie wspólnoty uczelni (w tym studenci organizujący np. pokazy naukowe) są zobowiązani do przedkładania zaświadczenia o niekaralności z Krajowego Rejestru Karnego. Wynika to z art. 21 ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich, który traktuje działalność edukacyjną uczelni jako podlegającą tym samym rygorom co placówki regularnie pracujące z małoletnimi. Wymóg ten powoduje dodatkowe koszty, nakład pracy administracyjnej i komplikacje organizacyjne, mimo że kontakt z małoletnimi w uczelniach ma charakter incydentalny i odbywa się co do zasady pod nadzorem zweryfikowanych opiekunów.

Specyfika kształcenia akademickiego – uczelnie kształcą głównie osoby pełnoletnie, a obecne przepisy nie uwzględniają tej różnicy; Nieadekwatność przepisów do rzeczywistego ryzyka – liczba przypadkowych interakcji z małoletnimi jest mniejsza niż np. w przestrzeni publicznej, a mimo to uczelnie podlegają takim samym obowiązkom jak instytucje systemowo pracujące z dziećmi; Znikomy kontakt z małoletnimi – jeśli małoletni pojawiają się na uczelniach (np. w dniach otwartych), to są pod opieką nauczycieli szkolnych lub innych zweryfikowanych opiekunów; Nadmierne obciążenia administracyjne – uczelnie muszą pozyskiwać i przechowywać zaświadczenia zgodnie z przepisami RODO, co generuje dodatkową pracę i koszty; Nieproporcjonalne koszty – zarówno po stronie osób zobowiązanych do uzyskiwania zaświadczeń, jak i uczelni, co nie przekłada się na rzeczywistą poprawę bezpieczeństwa.

Nauczyciel akademicki jest zobowiązany do dostarczania zaświadczeń o niekaralności, ponieważ w grupie dla której prowadzi zajęcia, może pojawić się osoba niepełnoletnia (w wieku 17 lat). W praktyce jednak, studenci to osoby pełnoletnie (18 lat i starsze). Analogicznie studenci organizujący wydarzenia na uczelni (np. dni otwarte, targi edukacyjne) również są zobowiązani do uzyskania zaświadczeń, nawet jeśli ich interakcje z osobami niepełnoletnimi są znikome i odbywają się pod nadzorem opiekunów.

Proponowana zmiana zakłada wyłączenie nauczycieli akademickich i innych członków wspólnoty uczelni z obowiązku uzyskiwania zaświadczenia o niekaralności, jeśli ich działalność dydaktyczna nie dotyczy systematycznej pracy z małoletnimi. Zmiana ta pozwoli dostosować przepisy do rzeczywistości akademickiej, eliminując niepotrzebne obciążenie osób uczestniczących w procesie dydaktycznym, administracyjne i finansowe, przy jednoczesnym zachowaniu odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa małoletnich na uczelniach.