Zgoda na eksport nie może trwać miesiącami – jasne terminy dla zezwoleń strategicznych

Propozycja zakłada wprowadzenie 14-dniowego terminu na wydanie opinii przez służby w toku postępowania o zezwolenie na obrót z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym, z milczącą zgodą w przypadku braku odpowiedzi. Dodatkowo ustalony zostałby 3-miesięczny limit na całe postępowanie. Celem jest przyspieszenie i przewidywalność legalnego eksportu/importu technologii strategicznych.

Zgodnie z ustawą o obrocie z zagranicą towarami o znaczeniu strategicznym, wydanie zezwolenia następuje po zasięgnięciu opinii wielu służb i organów – takich jak ABW, SKW, Policja, MON czy inne jednostki wyspecjalizowane. Ustawa przewiduje co prawda ogólne terminy, ale nie są one realnie egzekwowalne, a ponaglenia w trybie KPA okazują się nieskuteczne. W efekcie procedury trwają często kilka miesięcy, a nawet brak jakiejkolwiek odpowiedzi ze strony jednej ze służb może zablokować całą procedurę, mimo braku formalnych lub merytorycznych zastrzeżeń. Przedsiębiorcy ponoszą koszty opóźnień, a Polska traci na konkurencyjności jako miejsce do prowadzenia działalności w sektorach strategicznych – technologii, energii, kosmosu czy obronności.

Długotrwałe i nieprzewidywalne procedury administracyjne zniechęcają przedsiębiorców do inwestowania w sektorze zaawansowanych technologii i utrudniają eksport polskich produktów podwójnego zastosowania. Brak twardych terminów dla służb, a także brak skutków prawnych ich bezczynności, oznacza, że legalna, zgodna z interesem państwa transakcja może zostać zablokowana tylko dlatego, że opinia jednej z instytucji nie została wydana na czas. Wprowadzenie 14-dniowego terminu na wydanie opinii oraz uznanie milczenia za brak zastrzeżeń to rozwiązanie, które zwiększy bezpieczeństwo prawne firm, ograniczy przewlekłość postępowań i pozwoli administracji skoncentrować się na przypadkach realnego ryzyka, zamiast blokować cały system.

Polska firma eksportuje moduły sterujące do zagranicznego partnera w ramach programu NATO. Czeka na opinię jednej ze służb – przez 7 tygodni. Brak odpowiedzi wstrzymuje decyzję o zezwoleniu, mimo że inne instytucje nie mają zastrzeżeń. Kontrakt jest zagrożony, klient rezygnuje z zamówienia. Milczące załatwienie sprawy po 14 dniach pozwoliłoby na terminową realizację.

Legalny eksport technologii strategicznych nie może zależeć od bezterminowego oczekiwania na opinię jednej służby. Proponujemy: 14 dni na wydanie opinii, 3 miesiące na decyzję, milczące załatwienie sprawy w razie braku odpowiedzi. To proste zmiany, które przywrócą przejrzystość i efektywność postępowań.